Opis obiektu

Obszar Ochrony Ścisłej Święty Krzyż - Gołoborze

Stanowi jedną z najbardziej rozpoznawalnych wizytówek Gór Świętokrzyskich. Dotrzeć do niego można Drogą Królewską, wiodącą z Nowej Słupi na Łysą Górę lub drugą drogą od Huty Szklanej. Szczytowe partie Pasma Głównego zbudowane są z ławic twardych kambryjskich piaskowców kwarcytowych (sprzed około 500 mln lat).

Gołoborza, czyli pokrywy gruzowo-blokowe i rumowiska skalne pokrywające zbocza jego wzniesień, powstały w plejstocenie (w ciągu ostatniego 1 mln lat). W okresach glacjalnych, podczas kolejnych zlodowaceń, lądolód skandynawski nie zawsze przykrywał najwyższe partie Gór Świętokrzyskich. Także skalny grzbiet Pasma Łysogór, jako tak zwany „nunatak”, okresowo wystawał ponad bezkresnym lądolodem. Piaskowce budujące grzbiet wietrzały, podlegały rozdrobnieniu w surowych warunkach peryglacjalnych i spełzały w dół, tworząc pokrywy na zboczach. Współczesne nam warunki klimatyczne sprzyjają postępującemu zarastaniu gołoborzy. Zbudowany niedawno taras widokowy pozwala podziwiać piękno świętokrzyskiego krajobrazu.

Będąc na Łysej Górze, warto zwiedzić znajdujący się tam zespół kościelno-klasztorny Świętego Krzyża, którego historia liczy 1000 lat oraz Muzeum Przyrodnicze, gdzie mamy możliwość zapoznania się z budową geologiczną, światem roślinnym i zwierzęcym całego regionu. Ciekawostką Łysej Góry są również wały otaczające miejsca kultu pogańskiego z VIII-X wieku, znajdujące się w partii przy szczytowej.